Lunar Eclipse September 7, 2025: तुम्ही चंद्रग्रहण पाहण्यास उत्सुक आहात का? जर हो, तर तुमच्यासाठी एक खास बातमी आहे. येत्या ७ सप्टेंबर, २०२५ रोजी आपण एका अद्भुत खगोलीय घटनेचे साक्षीदार होणार आहोत. हे ग्रहण एक खग्रास चंद्रग्रहण आहे, ज्याला आपण 'ब्लड मून' या नावानेही ओळखतो. हे ग्रहण भारतातून पूर्णपणे दिसणार असल्यामुळे, खगोलप्रेमींसाठी ही एक सुवर्णसंधी आहे.
या लेखात आपण या चंद्रग्रहणाची वैज्ञानिक माहिती, धार्मिक महत्त्व आणि ते का पाहावे, याबद्दल सविस्तर जाणून घेणार आहोत.
चंद्रग्रहण म्हणजे काय? एक वैज्ञानिक दृष्टीकोन
चंद्रग्रहण ही एक सामान्य खगोलीय घटना आहे, ज्यात सूर्य, पृथ्वी आणि चंद्र एका सरळ रेषेत येतात. जेव्हा पृथ्वी सूर्याच्या दिशेने असते आणि चंद्र पृथ्वीच्या मागे असतो, तेव्हा पृथ्वीची सावली चंद्रावर पडते आणि चंद्र तात्पुरता दिसेनासा होतो. ही घटनाच चंद्रग्रहण म्हणून ओळखली जाते.
७ सप्टेंबर रोजी होणारे ग्रहण हे खग्रास चंद्रग्रहण (Total Lunar Eclipse) आहे. यात चंद्र पूर्णपणे पृथ्वीच्या गडद सावलीत (Umbra) येतो.
'ब्लड मून' चे रहस्य
ग्रहणकाळात चंद्र पूर्णपणे अदृश्य होत नाही, तर तो लाल किंवा तांबूस रंगाचा दिसतो. याच दृश्याला 'ब्लड मून' म्हणतात. परंतु, यामागे कोणतेही गूढ नसून, एक साधे आणि सुंदर वैज्ञानिक कारण आहे.
हे सर्व 'रेले स्कॅटरिंग' (Rayleigh Scattering) नावाच्या प्रक्रियेमुळे घडते. जेव्हा सूर्याची किरणे पृथ्वीच्या वातावरणातून जातात, तेव्हा वातावरणातील कण निळ्या रंगाच्या किरणांना विखुरतात, तर लाल रंगाची किरणे कमी विखुरली जातात. ही लाल किरणे पृथ्वीच्या वातावरणातून वाकून चंद्रावर पडतात, ज्यामुळे चंद्र लालसर दिसतो.
ग्रहणाची वेळ आणि दृश्यमानता
७ सप्टेंबर, २०२५ रोजी होणारे हे चंद्रग्रहण भारतातून पूर्णपणे दिसणार आहे. भारतीय वेळेनुसार याचे वेळापत्रक खालीलप्रमाणे असेल:
* ग्रहण स्पर्श: रात्री ९:५७ वा.
* ग्रहण मध्य: रात्री ११:०१ वा.
* ग्रहण मोक्ष: मध्यरात्री १२:२३ वा.
* ग्रहण समाप्त: मध्यरात्री १:२६ वा.
तुम्ही हे ग्रहण कोणत्याही विशेष उपकरणाशिवाय पाहू शकता. सुरक्षिततेसाठी कोणत्याही प्रकारच्या चष्म्याची गरज नाही, कारण सूर्यग्रहणाप्रमाणे चंद्रग्रहणातून हानिकारक किरणे बाहेर पडत नाहीत.
धार्मिक आणि ज्योतिषशास्त्रीय महत्त्व
वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून चंद्रग्रहण एक खगोलीय घटना असली, तरी भारतीय संस्कृती आणि ज्योतिषशास्त्रात याला विशेष स्थान आहे.
* वेध काळ: ग्रहणाच्या ९ तास आधी वेध काळ सुरू होतो. या काळात धार्मिक विधी, पूजा आणि शुभ कार्ये टाळली जातात.
* दान: ज्योतिषशास्त्रानुसार, ग्रहणाच्या वेळी दान करणे खूप पुण्यकारक मानले जाते. या काळात अन्न, वस्त्र किंवा धनाचे दान करणे शुभ मानले जाते.
* मंत्र जप: ग्रहणकाळात आपल्या इष्ट देवतेचे नामस्मरण किंवा मंत्र जप करणे लाभदायक मानले जाते.
हे सर्व नियम धार्मिक श्रद्धेशी संबंधित आहेत आणि ते अनेक वर्षांपासून पाळले जात आहेत.
तुम्ही हे ग्रहण का पाहायला हवे?
चंद्रग्रहण ही एक दुर्मिळ खगोलीय घटना आहे. ७ सप्टेंबरचे खग्रास चंद्रग्रहण भारतातून पूर्णपणे दिसणार आहे, ही एक मोठी संधी आहे. त्यामुळे, तुम्ही तुमच्या कुटुंबासोबत आणि मित्रांसोबत मोकळ्या आकाशाखाली हे नैसर्गिक दृश्य पाहू शकता. हे केवळ मनोरंजकच नाही, तर मुलांना विज्ञान शिकवण्याची एक उत्तम संधी आहे.
लक्षात ठेवा: हे एक नैसर्गिक आणि सुरक्षित दृश्य आहे. त्यामुळे, सर्व धार्मिक आणि वैज्ञानिक माहितीचा विचार करून या अद्भुत घटनेचा आनंद घ्या!