गेल्या काही दिवसांपासून मुंबई आणि संपूर्ण कोकण किनारपट्टीवर वरुणराजा अक्षरशः थैमान घालत आहे. भारतीय हवामान विभागाने (IMD) या भागांसाठी 'रेड अलर्ट' जारी केला आहे. यामुळे जनजीवन विस्कळीत झाले असून, नागरिकांना अनेक अडचणींना सामोरे जावे लागत आहे. अशा परिस्थितीत सुरक्षितता कशी राखावी आणि कोणत्या गोष्टींची काळजी घ्यावी, हे जाणून घेणे खूप महत्त्वाचे आहे.
मुसळधार पावसाची सद्यस्थिती:
मुंबई, ठाणे, रायगड, रत्नागिरी आणि पालघर या जिल्ह्यांमध्ये अतिवृष्टीचा इशारा देण्यात आला आहे. यामुळे रस्ते, रेल्वे आणि विमानसेवांवर मोठा परिणाम झाला आहे. अनेक सखल भागांमध्ये पाणी साचले असून, वाहतूक जवळपास ठप्प झाली आहे. नद्या आणि नाल्यांच्या पातळीत मोठी वाढ झाली आहे, ज्यामुळे पूरस्थिती निर्माण होण्याची शक्यता आहे. या पार्श्वभूमीवर, अनेक शाळा आणि महाविद्यालये बंद ठेवण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे.
महाराष्ट्रात किमान सहा जणांचा मृत्यू झाला आहे आणि शेकडो लोक विस्थापित झाले आहेत, तर अधिकाऱ्यांनी इशारा दिला आहे की पुढील दोन दिवस अनेक जिल्ह्यांसाठी महत्त्वाचे असतील.
मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी आपत्ती व्यवस्थापन विभागासोबत परिस्थितीचा आढावा घेतल्यानंतर सांगितले की, "पुढील ४८ तास मुंबई, ठाणे, रायगड, रत्नागिरी आणि सिंधुदुर्ग जिल्ह्यांसाठी महत्त्वाचे असतील, कारण या जिल्ह्यांमध्ये अतिदक्षतेचा इशारा देण्यात आला आहे.
जिल्हानिहाय परिस्थितीचा आढावा:
* मुंबई: मिठी नदी धोक्याच्या पातळीवरून वाहत आहे, ज्यामुळे जवळपासच्या भागांतील लोकांना सुरक्षित स्थळी हलविण्यात आले आहे. चेंबूर, दादर, गांधी मार्केट आणि अंधेरी सबवेसारख्या भागांमध्ये मोठ्या प्रमाणात पाणी साचले आहे.
* ठाणे आणि पालघर: या जिल्ह्यांमध्ये अनेक ठिकाणी पाणी साचल्यामुळे गावांचा संपर्क तुटला आहे. अनेक कुटुंबांना सुरक्षित स्थळी हलवले आहे.
* रायगड आणि रत्नागिरी: कोकणातील या जिल्ह्यांमध्ये नद्यांना पूर आला आहे. यामुळे रस्ते वाहतुकीवर परिणाम झाला असून, खबरदारीचा उपाय म्हणून प्रशासनाने लोकांना घराबाहेर न पडण्याचे आवाहन केले आहे.
पश्चिम महाराष्ट्रात पावसाचा जोर वाढला:
ज्यावेळी मुंबई आणि कोकण किनारपट्टी पावसाने झोडपून काढत होती, त्याच वेळी पश्चिम महाराष्ट्रातील जिल्ह्यांमध्येही पावसाने जोरदार आगमन केले आहे.
कोल्हापूर: कोल्हापूर जिल्ह्यासाठीही 'रेड अलर्ट' जारी करण्यात आला आहे. जिल्ह्यात मुसळधार पाऊस सुरू असल्यामुळे नद्यांच्या पाणी पातळीत वाढ झाली आहे. पंचगंगा नदी धोक्याच्या पातळीजवळ पोहोचली आहे आणि राधानगरी धरणाचे दरवाजे उघडण्यात आल्यामुळे भोगावती नदीची पातळी वाढली आहे. कोल्हापूर-रत्नागिरी महामार्गावर आंबा घाटात भूस्खलन झाल्यामुळे वाहतूक काही काळासाठी थांबली होती. त्यामुळे प्रवाशांना मोठ्या अडचणींचा सामना करावा लागला.
प्रशासकीय उपाययोजना:
जिल्हा प्रशासनाने नदीकाठच्या गावांना सतर्कतेचा इशारा दिला आहे.
एनडीआरएफ (NDRF) आणि एसडीआरएफ (SDRF) ची पथके मदत आणि बचाव कार्यासाठी सज्ज ठेवण्यात आली आहेत.
पाण्याच्या वाढत्या पातळीमुळे बाधित होणाऱ्या भागांतील नागरिकांना सुरक्षित स्थळी हलवण्याचे काम सुरू आहे.
सुरक्षिततेसाठी महत्त्वाच्या टिप्स:
अशा आपत्कालीन परिस्थितीत तुम्ही आणि तुमचे कुटुंब सुरक्षित राहावे यासाठी काही महत्त्वाच्या गोष्टी लक्षात ठेवा:
* घरातच राहा: जोपर्यंत खूप महत्त्वाचे काम नाही, तोपर्यंत घराबाहेर पडू नका. सुरक्षित ठिकाणी थांबा आणि अनावश्यक प्रवास टाळा.
* अफवांवर विश्वास ठेवू नका: सोशल मीडियावर पसरणाऱ्या कोणत्याही अफवांवर विश्वास ठेवू नका. अधिकृत सरकारी स्रोत, जसे की IMD किंवा स्थानिक प्रशासनाकडून येणाऱ्या माहितीवरच विश्वास ठेवा.
* पाण्याची पातळी तपासा: जर तुम्ही सखल भागात राहत असाल, तर तुमच्या घराभोवती आणि रस्त्यांवरील पाण्याची पातळी सतत तपासत रहा.
* विजेपासून दूर रहा: विजेच्या खांबांपासून आणि तुटलेल्या तारांपासून दूर रहा. पाणी साचलेल्या ठिकाणी विजेचा धोका असू शकतो.
* वाहतुकीची माहिती घ्या: घराबाहेर पडण्यापूर्वी रेल्वे आणि रस्ते वाहतुकीची सद्यस्थिती जाणून घ्या. यामुळे तुम्ही अडचणीत येणार नाही.
* इमर्जन्सी किट तयार ठेवा: तुमच्या घरात आवश्यक औषधे, टॉर्च, पाणी, खाद्यपदार्थ आणि बॅटरीचा साठा ठेवा.
निष्कर्ष:
पाऊस आपल्या जीवनाचा एक अविभाज्य भाग आहे, परंतु अतिवृष्टीमुळे निर्माण होणारी परिस्थिती काळजी घेणारी आहे. सरकारी यंत्रणा आणि आपत्कालीन सेवा आपल्या मदतीसाठी सज्ज आहेत. परंतु, एक जबाबदार नागरिक म्हणून, आपण सर्वांनी प्रशासनाला सहकार्य करणे आणि स्वतःची व आपल्या कुटुंबाची काळजी घेणे आवश्यक आहे.
सुरक्षित रहा, घरात रहा आणि या नैसर्गिक संकटाचा सामना करण्यासाठी एकमेकांना मदत करा.