 |
| Dashavatar (2025) Marathi Movie |
Dashavatar Marathi Movie Review: 'दशावतार' (2025) या मराठी चित्रपटाने सध्या महाराष्ट्राच्या सांस्कृतिक वर्तुळात एक वेगळीच चर्चा सुरू केली आहे. केवळ एक चित्रपट म्हणून नाही, तर कोकणच्या लोककला आणि आधुनिक सिनेमाचा संगम साधणारा हा एक महत्त्वाकांक्षी प्रयत्न आहे. या लेखात, आपण या चित्रपटाचे सखोल विश्लेषण करणार आहोत. त्याच्या कथेपासून अभिनयापर्यंत आणि त्याच्या सांस्कृतिक मूल्यांपर्यंत. चला, तर मग या कलाकृतीच्या अंतर्मनात डोकावून पाहूया.
'दशावतार' म्हणजे काय? एक सांस्कृतिक दृष्टीकोन
'दशावतार' ही केवळ चित्रपटाची कथा नाही, तर ती कोकणच्या मातीतील एक जुनी आणि पवित्र लोककला आहे. भगवान विष्णूच्या दहा अवतारांची कथा सांगणाऱ्या या पारंपरिक नाट्यप्रकारात कलाकार मुखवटे आणि पारंपरिक वेशभूषा वापरून प्रेक्षकांना मंत्रमुग्ध करतात. या कलेमध्ये केवळ मनोरंजन नाही, तर सामाजिक आणि धार्मिक शिकवणही दडलेली असते. दिग्दर्शक सुबोध खानोलकर यांनी याच कलेचा आधार घेत एक आधुनिक आणि रोमांचक कथा सादर केली आहे.
कथा: परंपरा आणि आधुनिकतेचा मिलाफ
चित्रपटाची कथा बाबूली मेस्त्री (ज्येष्ठ अभिनेते दिलीप प्रभावळकर) यांच्याभोवती फिरते, जे कोकणातील एक प्रसिद्ध दशावतार कलाकार आहेत. त्यांची कला ही त्यांच्या जीवनाचा आणि अस्तित्वाचा अविभाज्य भाग आहे. मात्र, त्यांच्या जीवनात अचानक आलेल्या एका संकटामुळे ते पूर्णपणे हादरून जातात. या संकटाचा सामना करण्यासाठी त्यांना स्वतःच्याच कलेमध्ये दडलेल्या शक्तीचा शोध घ्यावा लागतो.
या चित्रपटाचा सर्वात प्रभावी भाग म्हणजे त्याची कथा सांगण्याची पद्धत. ती एखाद्या पारंपरिक दशावतार प्रयोगाप्रमाणेच 'पूर्वरंग' (कथेची सुरुवात) आणि 'उत्तररंग' (कथेचा विस्तार) या भागांमध्ये विभागली आहे. यामुळे प्रेक्षकांना कथेच्या मूळ गाभ्याशी जोडले जाते आणि सिनेमा पाहण्याचा अनुभव अधिक समृद्ध होतो.
तुम्ही हा चित्रपट का पाहिला पाहिजे?
१. दिलीप प्रभावळकर यांचा उत्कृष्ट अभिनय
जर या चित्रपटाचा आत्मा कोण असेल, तर तो दिलीप प्रभावळकर यांचा अभिनय आहे. वयाच्या ८१ व्या वर्षी त्यांनी साकारलेली बाबूली मेस्त्रीची भूमिका ही त्यांच्या कारकिर्दीतील एक मैलाचा दगड मानली जात आहे. त्यांच्या डोळ्यांतील वेदना, त्यांच्या आवाजातील चढ-उतार आणि त्यांच्या देहबोलीतील सहजता पाहताना प्रत्येक प्रेक्षक त्यांच्यासोबत जोडला जातो. सुबोध खानोलकर यांनी एका मुलाखतीत सांगितले होते की, जर दिलीपजींनी ही भूमिका नाकारली असती, तर त्यांनी हा चित्रपटच बनवला नसता. यावरून त्यांच्या भूमिकेचे महत्त्व सहज लक्षात येते.
सहाय्यक कलाकारांनीही उत्तम साथ दिली आहे. महेश मांजरेकर, भरत जाधव, सिद्धार्थ मेनन आणि प्रियादर्शिनी इंदलकर यांसारख्या अनुभवी कलाकारांच्या उपस्थितीमुळे चित्रपटाची गुणवत्ता आणखी वाढली आहे. सिद्धार्थ मेनन आणि प्रियादर्शिनी इंदलकर यांच्या अभिनयाने कथेला एक वेगळीच दिशा दिली आहे.
२. सांस्कृतिक आणि कलात्मक अनुभव
हा चित्रपट तुम्हाला कोकणची प्राचीन आणि समृद्ध 'दशावतार' लोककला जवळून अनुभवण्याची संधी देतो. दिग्दर्शकाने या कलेचा वापर केवळ कथानकाचा भाग म्हणून केला नाही, तर कथेच्या मांडणीमध्येही त्याचा समावेश केला आहे. हा चित्रपट पाहून तुम्हाला महाराष्ट्राच्या एका महत्त्वाच्या सांस्कृतिक परंपरेची माहिती मिळेल आणि तिचे सौंदर्य अनुभवायला मिळेल.
३. अप्रतिम छायांकन आणि दृश्य सौंदर्य
'दशावतार' हा एक 'व्हिज्युअल स्पेक्टेकल' आहे. छायाचित्रकार देवेंद्र गोलटकर यांनी कोकणच्या निसर्गसौंदर्याला इतके सुंदर टिपले आहे की प्रत्येक फ्रेम एखाद्या पेंटिंगसारखी वाटते. हिरवीगार डोंगरदऱ्या आणि निळेशार समुद्र यांचा मिलाफ मोठ्या पडद्यावर पाहणे हा एक सुखद अनुभव आहे.
४. दिग्दर्शन आणि तांत्रिक बाजू
सुबोध खानोलकर यांचे दिग्दर्शन त्यांच्या पहिल्याच चित्रपटासाठी प्रशंसनीय आहे. त्यांनी कोकणची निसर्गसुंदरता अत्यंत प्रभावीपणे कॅमेऱ्यात टिपली आहे. छायांकन (Cinematography) हे या चित्रपटाचे मोठे वैशिष्ट्य आहे. प्रत्येक फ्रेम एखाद्या चित्रासारखी सुंदर दिसते. चित्रपटाचा पार्श्वसंगीत आणि संपादनही उत्तम आहे, जे कथेतील रहस्य आणि भावनांना योग्य साथ देते.
मात्र, काही समीक्षकांनी चित्रपटाच्या गती (Pacing) वर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले आहे. काही ठिकाणी कथा थोडी संथ वाटू शकते आणि काही दृश्ये अनावश्यकपणे लांबलेली वाटतात. तरीही, ही लहानशी उणीव चित्रपटाच्या एकूण अनुभवावर फारसा परिणाम करत नाही.
समीक्षा आणि प्रेक्षकांचा प्रतिसाद: परंपरांचा सन्मान
'दशावतार'ला समीक्षक आणि प्रेक्षकांकडून सकारात्मक प्रतिसाद मिळाला आहे. Times of India ने या चित्रपटाला 3/5 स्टार्स दिले आहेत आणि त्याला "दृश्यात्मक अनुभव" (Visual Spectacle) असे म्हटले आहे. त्याचप्रमाणे, BookMyShow सारख्या प्लॅटफॉर्मवर प्रेक्षकांनी दिलेल्या रेटिंगवरून दिसून येते की हा चित्रपट प्रेक्षकांना खूप आवडला आहे.
या चित्रपटाने केवळ मनोरंजन नाही, तर महाराष्ट्राच्या समृद्ध लोककलेला पुन्हा एकदा प्रकाशझोतात आणले आहे. हा चित्रपट केवळ एका माणसाची कथा नाही, तर एका कलेच्या आणि त्या कलेशी जोडलेल्या समाजाच्या अस्तित्वाची कथा आहे.
चित्रपटातून मिळणारे महत्त्वाचे संदेश
'दशावतार' हा केवळ एक कथा सांगत नाही, तर त्यातून अनेक महत्त्वपूर्ण आणि विचार करायला लावणारे संदेश प्रेक्षकांपर्यंत पोहोचवले आहेत.
१. परंपरा आणि आधुनिकता यांचा समन्वय
हा चित्रपट दर्शवतो की जुन्या परंपरा आजही आपल्यासाठी किती महत्त्वाच्या आहेत. संकटकाळात बाबुली मेस्त्रीला त्याच्या दशावतार कलेतूनच शक्ती मिळते. हा संदेश आपल्याला सांगतो की, आपण आपल्या मुळांना आणि परंपरांना विसरता कामा नये, कारण त्यातच आपल्या समस्यांवरची उत्तरे दडलेली असू शकतात.
२. कलेची ताकद आणि महत्त्व
हा चित्रपट कलेचे महत्त्व अधोरेखित करतो—कला केवळ मनोरंजनाचे साधन नाही, तर ती मानवी जीवनातील दुःख, संघर्ष आणि नैराश्य यांवर मात करण्याचे एक प्रभावी माध्यम आहे. जेव्हा बाबुली मेस्त्रीच्या जीवनात वादळ येते, तेव्हा तो आपल्या कलेच्या माध्यमातूनच स्वतःला सावरतो.
३. पर्यावरणाचे रक्षण आणि निसर्गाशी नाते
कोकणच्या निसर्गरम्य पार्श्वभूमीवर आधारित ही कथा माणसाने निसर्गाशी जोडलेले नाते आणि त्याचे जतन करण्याची गरज यावर भाष्य करते. हा संदेश आपल्याला आठवण करून देतो की, आपले जीवन निसर्गावर अवलंबून आहे आणि त्याचे नुकसान करणे हे शेवटी मानवासाठीच हानिकारक आहे.
निष्कर्ष:
'दशावतार' हा एक महत्त्वाचा चित्रपट आहे. तो केवळ एक चित्रपट नाही, तर एक कलाकृती आहे. हा चित्रपट मराठी सिनेसृष्टीतील एका नव्या पर्वाची सुरुवात करतो, जिथे पारंपरिक कथांना आधुनिक तंत्रज्ञानाची जोड देऊन एक नवीन अनुभव दिला जातो. जर तुम्ही मराठी चित्रपट पाहण्याचे शौकीन असाल आणि तुम्हाला आपल्या संस्कृतीबद्दल जाणून घेण्यात रस असेल, तर 'दशावतार' तुमच्यासाठी एक उत्तम पर्याय आहे. हा चित्रपट फक्त मोठ्या पडद्यावर पाहण्यासारखा आहे, कारण त्याची भव्यता आणि दृश्यात्मक अनुभव खऱ्या अर्थाने तिथेच जाणवतो.
तुम्ही हा चित्रपट पाहिला आहे का? तुम्हाला तो कसा वाटला? तुमच्या प्रतिक्रिया खाली कमेंटमध्ये नक्की कळवा.